Çiftlik (Ahır, Ağıl, Kümes,Sera) Yapıların Ruhsatlandırılması

Kırsal alanda bitkisel veya hayvansal üretimin gerçekleştirilmesinde, bunların mamul veya yarı mamul hale dönüştürülmesinde ve kısa yada uzun süreli muhafaza edilmelerinde gereksinilen yapı ve tesisler “Tarımsal Yapılar” olarak isimlendirilmektedir. Bu yapılara yapılan yatırım ise tarımsal üretim amaçlı bir yatırımdır. Bu ne- denle, tarımsal yapıların planlanması ve projelendirilmesinde (tasarımında), yapılan yatırımın kısa sürede yüksek gelir olarak geriye dönmesini sağlamak esastır. Bu esasa uygun bir tasarımın gerçekleştirilebilmesi için öncelikle bitkisel ve hayvansal üretime ilişkin canlıların iyi bilinmesi gerektirdiğinden doğrudan Ziraat Mühendislerinin uygulama alanı içersinde yer almaktadır.

Ülkemizde, tarımsal amaçlı yapı ve tesislerle ilgili uygulamalar, son yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle Ziraat Mühendisliği yetki alanı içersine alınmıştır. Örneğin, 1992 yılında yürürlüğe giren Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzükte; Ziraat Fakültelerinin Tarımsal Yapılar ve Sulama alanında öğrenim görmüş Ziraat Mühendisleri, tarımsal yapılarla ilgili araştırma, etüd, plan, proje uygulama ve kontrol hizmetlerini yapmaya yetkili kılınmıştır (Resmi Gazete, 1992). Ayrıca, 2006 yılında yürürlüğe giren Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş, Çalışma, Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte; hayvancılık işletmesi kurmak isteyenlerin kuruluş izni alabilmeleri için; Zootekni, Tarımsal Yapılar veya Kültürteknik bölümü mezunu bir “Ziraat Mühendisi” tarafından yapılarak imzalanmış  işletmeye  ait  tüm  bölümleri  içeren detaylı, teknik resim kurallarına göre hazırlanmış plan, kesit ve görünüşleri içeren 1/50 veya 1/100  ölçekli  bir  adet  proje  istenmektedir.

Tarımsal yapılara ilişkin projeleri hazırlayan proje müellifleri, bu tür yapıların ruhsatlandırılmasında da sorumludurlar. Yapı ruhsatı (inşaat izni); belediye sınırları içinde kalan yerlerde inşa edilecek yapılar için Belediyesince, belediye mücavir alan sınırları dışında kalan Valilik yetki alanlarında ise İl Özel İdarelerince veya bu yetkiyi halen kullanan Bayındırlık ve İskan Müdürlüklerince, 3194 sayılı İmar Kanunu, İmar Planı ve Yönetmelik hükümlerine (Resmi Gazete, 1985a) göre yapı sahibi, yapı müteahhidi, şantiye şefi, tüm proje müellifleri ve yapı denetim kuruluşu yetkilisi, denetim sorumlusu mimar veya mühendisin imzaları alınarak düzenlenen bir belgedir.

Diğer tüm yapılar için olduğu gibi, tarımsal amaçlı yapıların ruhsatlandırılmasında, çevre düzeni planı bulunan alanlarda ilgili yasaların yanı sıra bu plan uygulama hükümleri dikkate alınmaktadır. 2000 yılında çıkarılan Çevre Düzeni Planlarının Yapılması Esaslarına Dair Yönetmelik’te Çevre Düzeni Planı (Plan); “ülke ve bölge plan kararlarına uygun olarak konut, sanayi, tarım, turizm, ulaşım gibi yerleşme ve arazi kullanım kararlarını belirleyen ve 1/25 000, 1/50 000, 1/100 000 veya daha küçük ölçekli olarak hazırlanan plan” olarak tanımlanmıştır.

Tarımsal amaçlı yapılar; “Toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan besicilik ve su üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatlar, mandı- ralar, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, un değirmeni, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, yöresel nitelik taşıyan tarımsal ürünlerden, özelliği nedeniyle hasattan sonra iki saat içinde işlenmediği taktirde ürün kalitesi ve besin değerinin kaybolmasının söz konusu olduğu ürünlerin işlenmesi ve depolanması için kurulan tesisler ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen entegre nitelikte olmayan tesisler” olarak tanımlanmıştır

 Tarımsal Çiftlik (Ahır, Ağıl, Kümes,Sera, Gıda İşleme Tesisleri) Yapı Projeleri

Proje; yapının çevre ile ilişkisinden başlayarak uygulamaya esas her türlü ayrıntının çizgi ve açıklamalarla ifade edildiği plan, kesit, görünüş ve detaylar ile gerekli hesaplamaların oluştuğu bütündür.

Tarımsal yapılar, “özellikli yapılar” olup, tasarımı diğer yapılara göre önemli farklılıklar gösterir. Tarımsal yapılar sadece bir bina veya tesis değil, bizzat tarımsal üretimin yapıldığı ortamlardır. Dolayısıyla tarımsal yapılar üretim amacı ile kurulurlar ve tüm yapısal unsurları ile içerisinde gerçekleştirilen üretimin miktar ve kalitesi üzerine etkilidirler. Tarımsal üretimde materyal bitki, hayvan ya da herhangi bir tarımsal üründür. Dolayısıyla ekonomik bir işletmecilik, canlıların biyolojik, fizyolojik ve davranışsal isteklerinin karşılandığı yapı ve tesislerle olacaktır.

Yapı ruhsatı çıkarılmasında, 3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği’nin 57. maddesine göre; o yapıya ait mimari proje, statik proje, elektrik projesi, mekanik tesisat projeleri ile ısı yalıtım raporu ve zemin etüd raporu gerekmektedir (Resmi Gazete, 1985b).

Yapıya ait mimari proje, inşa edilecek binanın biçimini, boyutunu, çevresiyle uyumunu, estetik görünümünü, iç mekanlarının boyutları ile birbiriyle bağlantısını ve her birinin işlevsel niteliğini belirlemektedir. Dolayısıyla, tarımsal yapılara ait mimari projelerin başarılı bir şekilde hazırlanmasında, gerekli mesleki bilgilere sahip ve yasalarca yetkili kılınmış “Ziraat Mühendisleri”nin önemli bir rol oynamaktadır. Bir yapı için hazırlanacak mimari proje çeşitleri ve özellikleri Çizelge 1’de özetlenmiştir.

Statik projeleri, çelik-karkas binalarda, çelik yapı hesapları ile 1/10, 1/20 ve 1/100 ölçekli planlar, betonarme-karkas binalarda betonarme hesabı ile 1/10, 1/20 ve 1/100 ölçekli planlar, asma çatılı binalarda ise çatı hesabı ile gerekli ölçekteki plandan oluşan teknik belgelerdir. Statik projeler, yapılacak yapı türü ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (Resmi Gazete, 2007) hükümlerine göre zemin etüd raporu esas alınarak, proje müellifleri (İnşaat Mühendisleri yada tarımsal yapıların projelendirilmesinde yasal yetkiye sahip Ziraat Mühendisleri) tarafından hazırlanır.

Zemin etüd raporu (zemin ve temel etüdü raporu) ise; çeşitli arazi ve laboratuar deneyleri yapılarak elde edilen verilere göre zemin ve jeolojik duruma ilişkin bilgileri, depremsellik, emniyet gerilmesi ve sıvılaşma potansiyeli yönünden yapı temel sistemleri için gerekli önerileri içerir ve Jeoloji ve Jeofizik Mühendislerince hazırlanır.

Tesisat projeleri, yapılacak binanın elektrik, ısıtma, havalandırma, klima, doğalgaz ve sıhhî tesisatı ile ilgili teknik özellikleri, gerekli hesaplamaları ve bina içerisindeki yerlerini ve gerekli bağlantı hatlarını gösteren projelerinden oluşan teknik belgelerdir. Tesisat projeleri, konusuyla ilgili bir uzman (elektrik tesisatı Elektrik Mühendisi, kalorifer, havalandırma ve sıhhi tesisat ise Makine Mühendisi) tarafından hazırlanır. Binalarda Isı Yalıtımı Yönetmeliği’nde, yetkili Makine Mühendisleri tarafından hazırlanacak ısı yalıtım projesinin yapı ruhsatı verilmesi aşamasında tesisat projesiyle birlikte ilgili idarelere verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Ancak, belediye hudutları ve mücavir alanlar dışında, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları civarında ve mezralarda yaptıracağı iki kata kadar olan ve ısıtılan toplam döşeme alanı 100 m2’den küçük yapılarda; yapı bileşenlerinin toplam ısı iletim
katsayılarının (U), bir çizelge halinde verilen U değerlerine eşit veya daha küçük olması, toplam pencere alanının ise dış duvar alanının
%12’sine eşit veya daha küçük olması, bu koşulları sağlayan konstrüksiyon ve detayların mimari projede gösterilmesi ve makine tesisat raporunda belirtilmesi koşuluyla ısı yalıtım projesi yapılmasının zorunlu olmadığı belirtilmiştir.

Ayrıca, münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına gerek duyulmayan depo, ardiye, ahır ve ağıl gibi yapılarda bu yönetmelik hükümlerinin uygulanmayacağı ifade edilmiştir. (Resmi Gazete, 2000b).

 Tarımsal Çiftlik (Ahır, Ağıl, Kümes,Sera, Gıda İşleme Tesisleri) Yapı Projeleri

Ruhsatlandırma Uygulamaları

Herhangi bir tarımsal amaçlı yapının ruhsatlandırılması öncesinde yatırımcı (mal sahibi) yada vekalet verdiği proje müellifi tarafından,
ilk olarak yapının inşa edileceği parsele ait imar durumunu gösteren “İmar Durumu Belgesi”nin ilgili idarece (İl Özel İdaresi yada Belediye) düzenlenmesi sağlanır. Ayrıca, parselin inşaat zemin durumunu belirten “Zemin Etüd Raporu”, yetkili mühendislere hazırlatılır.

Sonra, proje müelliflerince, her iki belge göz önüne alınarak tarımsal yapı projeleri (mimari proje, statik proje, elektrik ve makine tesisat projeleri) hazırlanır. Daha sonra, inşaat izni almak için tarımsal yapının niteliğini belirten bir dilekçeyle, ilgili projeler ve belgeler eklenerek idareye başvurulur. Böylece, ruhsatlandırma süreci başlatılmış olur.

İnşaat izni alınan bir tarımsal yapının başlatılan inşasının tamamlanabilmesi için “Temel Üstü Vizesi”nin, inşası tamamlanan yapının kullanılabilmesi için de “Yapı Kullanma İzni”nin alınması gerekmektedir. Bu uygulamalar, Şekil 1’de şematik olarak gösterilmiştir. Ruhsatlandırma uygulamaları,

i) Köy yerleşik alan sınırları içindeki tarımsal amaçlı yapıların ruhsatlandırılması ve ii) Köy yerleşik alan sınırları dışındaki tarımsal amaçlı yapıların ruhsatlandırılması olmak üzere, iki farklı şekilde aşağıda açıklandığı şekilde yürütülmektedir.

i) Köy yerleşik alan sınırları içindeki tarımsal amaçlı yapıların ruhsatlandırılması

Bu süreçte, ruhsatlandırma uygulama süresi, “Köy yerleşik alan sınırları içinde ikamet eden köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturan mal sahipleri” ve “Köy yerleşik alan sınırları içinde ikamet etmeyen mal sahipleri” için aşağıda açıklandığı şekilde yürütülmektedir.

Şekil 1. Ruhsatlandırma öncesi ve sonrası uygulamalar.

Köy yerleşik alan sınırları içinde ikamet eden köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturan mal aahipleri için; yapı ruhsatı düzenlenmeden, sadece yapı projeleri (her bir yapı için zemin etüd  raporu, mimari, statik, elektrik ve makine tesisat projeleriyle birlikte) ilgili idarece (İl Özel idare/Belediye) 3194 sayılı  İmar Kanunu’nun 27. maddesine göre fen ve sağlık kuralları yönünden incelenip onaylanarak inşaat izni verilir.

Bu izinin alınmasından sonra, muhtarlıkça izin verilmesi ve bu izne uygun olarak yapının yapılması gerekir. Yapı projesi onayında, bu çalışmada dikkate alınan Çevre Düzeni Planı’nın uygulama hükümlerine göre, emsal (yapı inşaat alanının imar parseli alanına oranı) = 0.50, kat sayısı 2, en fazla yapı yüksekliği (hmax) = 6.50 m ve en fazla yapı inşaat alanı 250 m2 olarak uygulanır. Ancak, 500 m2’den büyük parsellerde emsal koşulu yerine en fazla 250 m2’lik yapı inşaat alanı
koşulu dikkate alınır.

Köy yerleşik alan sınırları içinde ikamet etmeyen mal sahipleri için; ilgili idarece yapı projelerinin onayının yanısıra, ruhsatlandırma için gerekli belgelere (İmar durum belgesi, zemin etüd raporu, projeler ve proje müelliflerine ait belgeler) dayanarak Yapı Ruhsat Formu düzenlenir.

ii) Köy yerleşik alan sınırları dışındaki tarımsal amaçlı yapıların ruhsatlandırılması

Mal sahibi veya vekilince “Koordinatlı Aplikasyon Krokisi” (Kadastro Müdürlüğünce düzenlenen parselin ölçülerini ve konumunu gösteren plan) ile parselin tapusu ve inşaatın amacını belirten bir dilekçe ile ilgili idareye başvurularak “İmar Durumu Belgesi”nin düzenlenmesi istenir.

İmar Durum Belgesine göre belirlenen emsale karşılık gelen yapı inşaat alanı dikkate alınarak tarımsal amaçlı her bir yapı için yapı projeleri mal sahibi tarafından proje müelliflerince hazırlanır. Hazırlanılan yapı projelerine ilişkin ilgili idare tarafından“Yapı Ruhsatı” düzenlenir.

İmar Durumu Belgesinin ve Yapı Ruhsatının Düzenlenmesi Mal sahibi tarafından herhangi bir tarımsal amaçlı yapının ruhsatlandırılması sürecinde, İmar Durumu Belgesi için ilgili idareye başvurusu, Çizelge 3’de belirtilen aşamalar ve uygulamalar kapsamında değerlendirilir (Çevre Bakanlığı, 2008; Resmi Gazete, 2005) Bu değerlendirme sonucunda, söz konusu yapının inşa edileceği parselin imar durumu belgelenir.

Mal sahibi tarafından hazırlatılan yapı projeleri, İmar Durum Belgesinde belirtilen emsal (yapı inşaat alanının imar parseli alanına oranı) ve yapı inşaat alanı (bodrum kat, asma kat ve çatı arasındaki piyesler dahil yapının inşa edilen tüm katlarının toplam alanı) hesabına göre kontrolleri yapılıp, Yapı Ruhsat Formu düzenlenerek, tarımsal amaçlı yapılar ruhsata bağlanmış olur (Resmi Gazete, 1985a, 1999 ve 2001). Yapı inşaat alanına bağlı olarak, Yapı Ruhsatı düzenlenmesine ilişkin uygulamalar Çizelge 4’de belirtilmiştir.

Çizelge 3. İmar Durumu Belgesi düzenlenmesinde izlenen aşamalar ve uygulamalar

Mal sahibi, müteahhit, yapı denetim şirketi ve ilgili idare ile “İş Yeri Teslim Tutanağı” imzalayarak, yapı denetim şirketinin kontrolünde inşaatı başlatabilir. Sonra, ilgili idareden Temel Üstü Vizesi (yapının projesine uygun olarak başladığına dair belge) alınarak inşaat tamamlanır. Daha sonra, “Yapı Kullanma İzni” (yapının ruhsat ve eklerine, plan ve tüm mevzuat hükümlerine uygun olduğunun ve kullanılmasında fen ve sağlık yönünden bir sakınca olmadığının onayı) verilir.

Diğer yapılarda olduğu gibi, her hangi bir tarımsal yapının inşaatına yapı ruhsatının alınma tarihinden itibaren 2 yıl içinde başlanmalı ve inşaata başlama tarihinden itibaren 5 yıl içinde de inşaat tamamlanmalıdır. Her iki aşamada belirtilen sürelerin aşılması halinde, ruhsatın yenilenmesi gerekmektedir. Yeniden ruhsat düzenlenmesi ve yapının inşasının sürdürülmesi, yürürlükteki kanun, plan, yönetmelik ve mevzuat hükümlerine uygunluğuna bağlıdır.

Çizelge 4. Yapı Ruhsatı düzenlenmesine ilişkin uygulamalar

İNŞAAT RUHSATI ( YAPI DENETİMSİZ )

Firmamız Alanında Uzman Mühendisleri ve TUS Yetki Belgelerimiz ile Tarım ve Hayvancılık Projelendirme ve Ruhsatlandırma hizmetini sunmaktadır.

Bize ulaşmak için İletişim Formunu Kullanabilirsiniz.