IPARD 2 Uygulama Döneminde Yeni Yatırımlar

IPARD 2 Uygulama Döneminde Yeni Desteklerinden Olan Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar Tedbiri ile İnek, Dana, Manda, Koyun, Keçi, Kaz, Hindi, Etlik Piliç, Yumurta Tavukçuluğu Hibe Destekleri Şartları ve Koşulları

Tarımsal üretimi AB standartlarına getirme konusunda yüksek önceliğe sahip olan sektörler süt, et (kanatlı eti dahil) ve yumurta üretim sektörleridir. Türkiye’de bu üç sektör farklı yeterliliklere ve rekabet güçlerine sahip tarım işletmelerini kapsamaktadır. Bununla birlikte, bu işletmelerin büyük bir çoğunluğu sınırlı sürdürülebilirlik şansı bulunan, geçimlik veya yarı geçimlik çiftliklerdir. Bu durum, tek veya temel gelir kaynağı tarımolan kırsal nüfusun refahı için önemli düzeyde risk oluşturmaktadır. Bu nedenle, sürdürülebilir küçük ölçekli çiftlikleri, rekabetçi tarım işletmelerine dönüştürmek zorunludur.

Genel olarak çiğ sütün kalitesi düşüktür. Sektör analiz raporu, 10 süt ineğinden daha az hayvana sahip işletmelerin genellikle geçimlik düzeyde olduğunu göstermektedir. 10-120 süt ineğine sahip olan işletmeler tarımsal gelire dayanmakta ve çoğunlukla genç çiftçiler tarafından işletilmektedirler. Bu işletmeler ekonomik sürdürülebilirlik düzeyinin üzerinde hayvan varlığına sahip olup ve süt sektöründe uzmanlaşmaya isteklidirler. Bu üreticiler işletmelerinin istikrarlı koşullarını geliştirmeleri AB standartları ile uyumlu teknoloji ve mekanizasyon kullanmaları ve rekabet güçlerini artırmaları için teşvik edilmelidir. Benzer özellikler, 50-500 hayvana sahip olan koyun/keçi çiftlikleri ve 5-50 hayvana sahip manda çiftlikleri için de geçerlidir. Söz konusu orta ölçekli işletmeler genellikle kendi üretim tekniklerini geliştirme ve ekonomik faaliyetlerini sürdürme becerisine sahiptirler. Bu nedenle bu üreticiler IPARD programının hedef grubunu oluşturmaktadır. IPARD programı, sürdürülebilir bir şekilde kırsal alanlarda yaşam kalitesinin geliştirilmesi, bölgesel eşitsizliklerin azaltılması, hayvan refahı ve çevrenin korunması ile ilişkili AB standartlarına erişme konusunda tarımsal işletmelerin desteklenmesini amaçlamaktadır. Bu işletmeler, soğuk hava deposu, çiğ sütün soğuk zincir ile nakliyesi ve üretim için uygun binalar ve ekipmana sahip olma konularında desteğe ihtiyaç duymaktadırlar.

Türkiye’de kırmızı et arzı, verimsiz üretim nedeniyle sınırlı düzeydedir. Türkiye artan iç talebi karşılamak için kırmızı et üretiminin sürdürülebilirliğini sağlamak durumundadır. Talebi karşılamak için yeni çiftliklere ihtiyaç duyulmaktadır. Minimum 30 sığır veya 100 koyun/keçi kapasitesine sahip olan çiftlikler, binalarına, yem sistemlerine ve gübre depolama tesislerine yatırım yapmak suretiyle, yasal gereklilikleri yerine getirerek kendi faaliyetlerini sürdürebilmektedirler. Ayrıca yatırım yapmaya istekli olan küçük çiftliklerin ölçeklerini 30-250 sığır veya 100-500 koyun/keçi ölçeğine taşıyarak sürdürülebilirliklerini ve rekabet güçlerini geliştirmeleri konusunda destek verilmesi amaçlanmaktadır.

Türkiye’de kanatlı etinin endüstriyel üretimi temel olarak sözleşme ile gerçekleştirildiğinden çiftçiler, hayvan refahı, çevrenin korunması ve biyo- güvenlik konularına uyum sağlamak için kendi tesisleri ve ekipmanlarına yatırım yapma ihtiyacı ile karşı karşıya kalmaktadır. Küçük ve orta ölçekli çiftlikler eskidir ve üretim maliyetlerini azaltmak ve rekabet güçlerini geliştirmek için bakıma ihtiyaç duymaktadırlar. Kanatlı çiftliklerinin yapısı ve kırmızı etle kıyaslandığında kanatlı etinin nüfus için daha satın alınabilir olduğu gerçeği dikkate alındığında, iyi yapılandırılmış çiftliklerin sayısının artırılması ve bu çiftliklerin kapasitelerinin geliştirilmesi bir zorunluluktur.

Yumurta üretim sistemleri kısa dönem içerisinde iki önemli tehdit ile karşı karşıyadır. İlk olarak, değişen mevzuat nedeniyle kafeslerini yenilemeleri ve üretim yoğunluklarını azaltmaları gerekmektedir. Bu durum, üreticilerin hayvan stoklarını azaltacağından pazarda faaliyet göstermeye devam etmek için kafeslerini yenilemeleri ve genişletmeleri gerekmektedir. İkinci olarak, artan nüfus ve şehirlerin yayılmasının bir sonucu olarak bazı yumurta çiftlikleri yerleşim bölgeleri içerisinde kalmıştır. Bu çiftliklerin geçiş döneminin sonuna kadar kapanmaları, yeni tesisleri kentsel alanın dışında kurmaları ve yeni kafeslerini kurarken ve eski olanları yenilerken işletmelerin biyo-güvenlik konularını da ele almaları gerekmektedir.Ulusal kırsal kalkınma stratejisi ile uyumlu olarak, bu tedbir kapsamında desteklenecektir.

IPARD 2 Uygulama Döneminde Hibeleri Kimler Başvurabilir

Bu tedbirin faydalanıcıları, kamu tüzel kişilikleri hariç, ulusal kanunlarca tanınmış, aşağıda belirtilen sistemlere kayıtlı olan gerçek kişiler ve tüzel kişilerdir;

• Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemi veya
• Ulusal Hayvan Kayıt Sistemi.

IPARD 2 Uygulama Döneminde Hibeleri Başvuru Uygunluk Kriterleri

• Nihai ödeme talebinin yapıldığı tarihte başvuru sahipleri Ulusal Hayvan Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olmalıdır.
• Yatırımlar, AB’nin İşleyişine dair Antlaşma’nın Ek 1 bölümünde tanımlanan ürünlerden birisinin üretimi konusunda olmalıdır.
• Başvuru sahibi, IPARD Ajansı tarafından geliştirilecek formata uygun olarak bir iş planı sunmalıdır. Küçük yatırımlar için basitleştirilmiş bir iş planı sunulacaktır. İş planı, yatırımın gerçekleşmesinin sonucunda tarımsal işletmenin ekonomik sürdürülebilirliğini kanıtlamalıdır. Yatırımın ekonomik sürdürülebilirliği Ek 3’te listelenen kriterler ile karşılaştırılarak doğrulanacaktır.
• Başvuru sahibi (gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişiliklerde, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olan kişi) ziraat, veterinerlik veya ilgili diğer uzmanlık alanındaki bir ziraat meslek lisesi, meslek yüksekokulu veya üniversite diploması ile (master veya doktora dahil) ya da ilgili ulusal kayıt sistemleri tarafından belgelenebilecek şekilde tarım ya da ilgili diğer uzmanlık alanında minimum 3 yıl çalışma deneyimi ile yeterliliğini kanıtlamalıdır.
• Nihai ödeme talebinin yapıldığı tarihe kadar, tarım işletmeleri EK 4’te listelenen çevrenin korunması ve hayvan refahı konularındaki minimum ulusal gereklilikleri yerine getirmek zorundadırlar. Desteklenen yatırımlar, yatırım döneminin sonunda, yatırımın kapsamı ile ilgili olan hayvan refahı ve çevrenin korunması konularındaki ilgili AB standartları ile uyum sağlamalıdır. İlgili ulusal otoriteler tarafından yayınlanacak sertifikalar bu koşulların yerine getirildiğini doğrulamak için kullanılacaktır.

IPARD 2 Uygulama Döneminde Hibeleri Yatırımlar İçin Uygunluk Kriterleri

Genel uygunluk kriterlerine ek olarak, yatırımlar uygun illerde gerçekleştirilmiş olmalı ve yatırımın sonunda aşağıda belirtilen kapasite limitlerine ulaşılmalıdır. Yatırım ile aynı sektörde faaliyet gösteren ve yatırım alanı ile aynı ilçede yer alan, başvuru sahibine ait tarımsal işletmelerinin toplam kapasitesi, yatırımın kapasitesi de dahil olmak üzere, yatırımın sonunda aşağıda belirtilen kapasite limitlerini aşmamalıdır. Mevcut tarımsal işletmeleri ve yeni tarımsal işletmeler (yumurta tavuğu işletmeleri hariç) bu tedbir altında uygun başvuru sahibidirler.

• Eğer tarımsal işletmenin kapasitesi 50 süt ineği, 50 sığır, 30 süt veren manda, 30 manda, 150 koyun ve/veya keçi veya 10.000 broyler/periyot, 20.000 yumurta tavuğu veya 5.000 hindi/periyottan fazla ise, yatırımın sonunda ilgili AB standartlarına uygun olarak gübre depolaması yaptığını ve gübre yönetimi uyguladığını kanıtlamak zorundadır.
• Eğer tarımsal işletmenin kapasitesi 10.000 broyler/periyot, 20.000 yumurta tavuğu veya 5.000 hindi/periyottan fazla ise, yatırımın sonunda atıkların ilgili AB standartlarına uygun olarak işlendiğini kanıtlamak zorundadır.

IPARD 2 Uygulama Döneminde Hibe Desteği Kapsamında Uygun Harcamalar

• Taşınmaz malların yapımı ve iyileştirilmesi (devralma hariç) (her bir sektör için detaylar aşağıda verilmektedir),
• Yeni makine ve ekipman alımı (her bir sektör için detaylar aşağıda verilmektedir),
• Çiftlik faaliyetleri için biyogaz ve güneş enerjisi tesisleri yatırımları. Yenilenebilir enerji tesisinin kapasitesi, tarım işletmesinin yatırım sonundaki enerji ihtiyacından fazla olamaz.
• Daha önceki maddelerde belirtilen harcamaların en fazla %12’sine tekabül eden mimarlık, mühendislik ve diğer danışmanlık ücretleri ile fizibilite çalışmaları lisans ve patent haklarının devralınmasına yönelik genel masraflar ve uygun harcama miktarının maksimum %4’üne tekabül eden, 6.000 Avro’yu aşmayacak şekilde, iş planı hazırlama masrafları.
• Yukarıda belirtilen genel harcamalara ek olarak, her bir sektör için aşağıda belirtilen harcamalar da uygun harcamadır:

IPARD 2 Uygulama Döneminde Hibeleri Destek Miktarı ve AB Katkı Oranı

• Her bir proje için uygun yatırımların toplam değerinin minimum ve maksimum limitleri 20.000 Avro ve 1.000.000 Avro’dur.
  • Kanatlı hayvanlar için üst limit 500.000 Avro,
  • Kaz çiftlikleri için üst limit 250.000 Avro’dur.
• IPARD 2014-2020 dönemi içerisinde her bir yararlanıcının maksimum 4 adet uygun yatırımına izin verilmektedir.
• Yararlanıcı ancak bir önceki yatırımı tamamlandığı zaman (nihai ödeme) IPARD desteği için yeni bir başvuru sunabilir.
• IPARD 2014-2020 dönemi içerisinde, bu tedbir kapsamında her bir yararlanıcı için uygun yatırımların maksimum toplam değeri 1.000.000 Avro ile sınırlandırılmıştır. (kanatlılar için 500.000 Avro ve kazlar için 250.000 Avro’dur).
• Bu tedbir kapsamında kamu katkısı, toplam uygun yatırım miktarının %60’ı tutarında olacaktır.
• Başvurunun sunulduğu tarihte başvuru sahibinin 40 yaşın altında olması durumunda bu oran %65 olacak, aynı şekilde eğer yatırım dağlık bir alanda yapılıyor ise destek oranı yine % 65 olacaktır.
• Eğer başvurunun sunulduğu tarihte başvuru sahibi hem 40 yaşın altında ise ve hem de yatırım dağlık bir alanda gerçekleştiriliyor ise, toplam kamu desteği oranı %70 olacaktır.
• Çevrenin yararına olacak şekilde, atık madde depolama ve atık yönetimi konularında yapılan yatırımlar için ilave bir %10 katkı verilebilecektir.

IPARD 2 Uygulama Döneminde İdari Prosedür

Başvuru sahipleri, belirlenen başvuru süresi içerisinde başvurularını TKDK’nın İl Koordinatörlükleri’ne (İK) sunacaklardır. Projenin idari kontrolleri ve yerinde kontrolleri TKDK tarafından gerçekleştirilecektir. İdari kontroller ve yerinde kontrolleri geçen başvuruların iş planları değerlendirmeye alınacaktır. İş planı değerlendirmesinin ardından uygulanabilir olarak belirlenen başvurular, IPARD programında belirtildiği üzere “Proje Seçimine İlişkin Sıralama Kriterleri” temel alınarak puanlanacaktır. Seçilen başvuru sahipleri ile sözleşmeler imzalanacaktır.

Ödemeler, projenin tamamlanması veya bir bölümünün tamamlanmasının ardından yararlanıcılara yapılacaktır. Yararlanıcının başvuru formunda talep etmesi durumunda ödemeler taksitler halinde yapılabilir ve bu durum uygun şekilde iş planına yansıtılacaktır. Sözleşme ve/veya eklerinde, taksitlerin proje uygulamasının hangi aşamasında ödeneceğinin belirlenmesi konusu da dahil olmak üzere, tüm ilgili detaylar tanımlanacaktır. Ödemenin taksitler halinde talep edilmesi aşağıda belirtilen şartları sağlayan uygun yatırımlar için geçerlidir:

• Uygun harcamaların toplam değerinin 500.000 TL ve altında olduğu yatırımlar: 1 taksit.
• Uygun harcamaların toplam değerinin 500.000 TL’den fazla olduğu yatırımlar: 2 taksit.

Eğer yatırım inşaat işlerini içeriyorsa ve yukarıda bahsedildiği üzere uygun harcamaların miktarına göre taksitlere bölünebiliyorsa, her bir bina /yapı ile ilgili inşaat işleri harcamaları tek bir taksit halinde talep edilmelidir.

IPARD 2 Uygulama Döneminde Tedbirin Desteklenen İller

IPARD 2 Uygulama Döneminde Bu tedbir kapsamında, aşağıda belirtilen sıralama kriterleri kullanılacaktır.