Tarımsal Ar-Ge Destek Programı, son başvuru tarihi: 09.10.2020

• Projelerde Yürütücü olarak en az Yüksek Lisans mezunu (hazırlık sınıfları hariç en az 5 yıl lisans eğitimi yapılan fakültelerden mezun olanlar yüksek lisans mezunu kabul edilir) Türk vatandaşı araştırmacılar görev alabilir.
• Proje Yürütücüsü Proje Yürütücü Kurum/Kuruluş veya Proje Ortağı Kurum/Kuruluşun personeli olmak zorunda değildir. Ancak bu durumda olan Proje Yürütücüsünün çalıştığı kurumdan projede görev almasının uygun olduğunu gösteren izin/görevlendirme belgesini alması zorunludur.
• Proje Yürütücüleri destek programı kapsamında devam eden projesinin sonuç raporu Kurul tarafından kabul edilmeden yeni bir projede Yürütücü olamazlar.
• Üniversiteler ve TÜBİTAK Ar-Ge birimlerinde görev yapanlar hariç olmak üzere kamu kurum/kuruluşlarında çalışan personel projelerde Yürütücü olarak görev alamaz.
• Genel Müdürlük personeli (kadrosu başka kurumlarda olup Genel Müdürlükte geçici olarak görevlendirilenler dâhil) projelerde yer alamaz.
• Kurul üyeleri üyelikleri süresince projelerde yer alamaz, uzman olamaz.

• Yardımcı Araştırmacı en az lisans mezunu olmalıdır.
• Yardımcı Araştırmacılar, Proje Yürütücü Kurum/Kuruluş veya Proje Ortağı Kurum/Kuruluşun personeli olmak zorunda değildir. Ancak bu durumda olan Yardımcı Araştırmacıların çalıştığı kurumdan projede görev almasının uygun olduğunu gösteren izin/görevlendirme belgesini alması zorunludur.
• Genel Müdürlük personeli (kadrosu başka kurumlarda olup Genel Müdürlükte geçici olarak görevlendirilenler dâhil) projelerde yer alamaz.
• Kurul üyeleri üyelikleri süresince projelerde yer alamaz, uzman olamaz.

• Genel Müdürlük personeli (kadrosu başka kurumlarda olup Genel Müdürlükte geçici olarak görevlendirilenler dâhil) projelerde yer alamaz.
• Kurul üyeleri üyelikleri süresince projelerde yer alamaz, uzman olamaz.

• Genel Müdürlük personeli (kadrosu başka kurumlarda olup Genel Müdürlükte geçici olarak görevlendirilenler dâhil) projelerde danışman olamaz.
• Kurul üyeleri üyelikleri süresince projelerde danışman olamaz.

1. Grup Öncelikli Konular

·        Önemli bitki hastalık, zararlı ve yabancı ot mücadelesinde yapay zekâ tabanlı tahmin uyarı modellerinin geliştirilmesi

·        Kayısı ve antepfıstığında in-vitro çoğaltmaya uygun anaç geliştirilmesi ve yeni çeşit geliştirme

·        urağa dayanıklı dış mekân süs bitkisi çeşitlerinin geliştirilmesi

·        Meyve ve sebzede hasat öncesi pestisit kalıntı miktarlarını belirleyen taşınabilir cihazların geliştirilmesi

·        Ayçiçeği, pamuk, şeker pancarı, mısır, yeşil mercimek ve kuru fasulye bitkilerinde ileri teknolojiler kullanılarak abiyotik ve biyotik stres faktörlerine dayanıklı/toleranslı, pazar taleplerine uygun çeşit geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması

·        Sanayi entegrasyonuna yönelik tıbbi aromatik bitkiler ve boya bitkisi çalışmaları

·        Levrek, çipura ve alabalık ile ilgili ıslah araştırmaları

·        Hayvancılık ve su ürünlerinde verim artışına yönelik ıslah, yetiştiricilik sistem ve teknolojilerinin geliştirilmesi

·        Yerel kaynaklardan organik, organomineral ve biyogübre üretimi

·        Biyogaz tesislerinden çıkan sıvı fermente ürünün gübre olarak değerlendirilmesi

·        Gemilere yerleştirilen meteorolojik istasyonlar ile meteorolojik verilerin işlenmesi ve model geliştirilmesi

·        İklim değişikliğine uyum çalışmalarında tarımsal verimliliğin arttırılmasına yönelik çalışmalar

·        Yarı iletken nanokristallerin seracılıkta kullanımı

·        Tarımsal su yönetiminde; su kalitesi, sulama sistem malzemeleri ve drenaj çalışmalarında yeni teknik ve teknolojiler geliştirilmesi

·        Zeytin karasuyu ve prinasının gıda sanayinde kullanılabilirliğinin araştırılması.

·        Gıda ve yem analizlerinde kullanılan analitik standart, referans materyal gibi yurt dışından tedarik edilen malzemelerin ve yeterlilik testlerinin ülkemizde üretilmesinin sağlanması

·        Alternatif bitkisel protein ekstratlarının yerli imkânlarla üretilmesi ve ticarileştirilmesi

·        Hayvansal kaynaklardan gıda endüstrisi için jelatin üretimi

·        Tarım Ekonomisi

o   Ülkesel bazda, tarımsal ürünlerde üretim, pazarlama ve nihai tüketiciye ulaşana kadarki aşamalarda israf ve kayıpların belirlenmesi, belirleme metodolojisinin geliştirilmesi ve azaltılmasına ilişkin politika önerilerinin geliştirilmesi

o   Bölgesel bazda, sürdürülebilir tarımsal işletme büyüklüğünün tespiti

o   Bakanlık Ar-Ge Destek Programının etki analizi

·        Üniversiteler

·        TÜBİTAK Ar-Ge Birimleri

·        Sivil Toplum Kuruluşları (STK’lar)

·        Meslek kuruluşları

·        Üniversitelerin ve TÜBİTAK Ar-Ge Birimlerinin yürütücü kurum/kuruluş olarak başvurabilmeleri için destek programına başvurmaya haiz en az bir Özel Sektör Kuruluşu ile ortaklık yapmaları zorunludur. Bu ortaklık şartı sağlandıktan sonra diğer kurum/kuruluşlar da projede ortak olarak yer alabilir.

·        Özel Sektör, Sivil Toplum ve meslek Kuruluşlarının yürütücü kurum/kuruluş olarak destek programına başvuruda bulunabilmeleri için en az bir Enstitü (TAGEM’e bağlı Enstitüler ile araştırma yetkisi verilmiş Bakanlık birimleri) ile ortaklık yapmaları zorunludur. Bu ortaklık şartı sağlandıktan sonra diğer kurum/kuruluşlar da projede ortak olarak yer alabilir.

·        Enstitü müdürlüklerinin Proje Ortağı olduğu projelerde Yürütücü Kurumlar başvuru döneminin bitiş tarihinden en geç 15 gün öncesine kadar Enstitü müdürlüklerine proje tekliflerini sunar, Enstitü müdürlükleri yapacakları değerlendirme sonucunda projeye ortak kurum olarak katılıp katılmayacaklarına karar verirler. Başvuru döneminin bitiş tarihine 15 günden daha az zaman kala Enstitü müdürlüklerine başvurulması halinde enstitüler proje ortaklık teklifini değerlendirme yapmadan doğrudan reddedebilirler.

·        Projede ortaklık yapacak kurumlar “Ortaklık Beyannamesi’ni” doldurmalıdırlar. Ortaklık Beyannamesi, her bir proje ortağının yasal temsilcisi tarafından imzalanmalıdır. Ortaklık beyannamesi başvuru klasörüyle birlikte sunulmalıdır.

·        Destekleme oranı:

o   Üniversiteler: %100

o   TÜBİTAK Ar-Ge Birimleri: %100

o   STK’lar: %70

o   Özel Sektör Kuruluşları: %70

2. Grup Öncelikli Konular

·        İlaç hammaddesi olarak değerlendirilebilecek endemik geofit türlerinin (Galantamin içeren endemik geofit türleri ve/veya Colchicum türleri) geliştirilmesi ve geliştirilen bu türlerden ilaç ve/veya ilaç hammaddesi gibi ticari ürünler üretilmesi

·        Ülkemizde doğal olarak bulunan (Kuzugöbeği, İstiridye, Shitake, Çaşır, Kulacık, Reishi, Truf mantarı gibi) egzotik mantar türlerinde ticarete yönelik yerli misel üretiminin geliştirilmesi

·        Yerel kışlık sebze (karnabahar, kırmızı pancar, kereviz, ıspanak, havuç, marul ) veya minör sebze gen kaynaklarından yararlanarak yeni çeşit geliştirilmesi

·        Kapalı mekânda bitkisel üretim teknolojilerinin geliştirilmesi ve optimizasyonu

·        Bitkisel üretim alanlarının belirlenmesi ve verim tahmininde uzaktan algılama ve yapay zekâ tabanlı sistemlerin geliştirilmesi

·        Jeotermal enerji tesislerinin tarımsal üretime ve çevreye olan etkilerinin azaltılmasına yönelik sistemlerin geliştirilmesi

·        Tarım ve hayvancılıkta sera gazı emisyonlarının analiz/ölçüm ve azaltılmasına yönelik sistemlerinin geliştirilmesi

·        Tarımda atmosfere salınan sera gazlarını azaltan düşük karbonlu üretim teknolojilerinin geliştirilmesi

·        Zeytin karasu ve pirinanın tarımda kullanımı için uygun metodların geliştirilmesi

·        Hassas tarım teknolojilerinin geliştirilmesi

·        Zirai mücadelede kendi yürür ilaçlama makinası (24 veya 32 metrelik) geliştirilmesi

·        Yerli hasat makinalarının geliştirilmesi

·        Hayvancılıkta ahır içi otomasyon, robotik sistemler ve yazılımların geliştirilmesi

·        Kanatlı hayvanlarda Newcastle hastalığı için ülkemizde yaygın olan genotiplerine karşı GMP şartlarında üretim amacıyla canlı/inaktif aşı geliştirilmesi (En az 1000 doz pilot üretim)

·        Kuduz hastalığına karşı GMP şartlarında üretim amacıyla inaktif kuduz aşısı geliştirilmesi (En az 1000 doz pilot üretim)

·        Atların Batı Nil Virüsü hastalığına karşı GMP şartlarında üretim amacıyla inaktif aşı geliştirilmesi (En az 1000 doz pilot üretim)

·        Hayvancılıkta kullanılan senkronizasyon hormonlarının yerli imkânlarla geliştirilmesi ve üretimi

·        Gıda ve yem katkısı olarak metal-amino asit şelatları, organik mineral, vitamin üretim ve optimizasyonu

·        Yüksek yayla ballarının fizikokimyasal özelliklerinin ortaya konulması

·        Ülkesel olarak gıda ve yem alanında ihtiyaç duyulan enzim ve ürünlerinin mikrobiyolojik yollarla ticari boyutta üretilmesi

·        Karadeniz’de balık yetiştiriciliği amacıyla açık deniz (50 m. derinlik) kafes teknolojilerinin geliştirilmesi

·        Destekleme oranı:

o   Özel Sektör Kuruluşları: %70

hazır yazılım/program ve donanım alımlarının toplamı)

• Ticari üretim yapılabilecek büyüklük ve kapasitede olanlar hariç olmak üzere desteklenir.
• Makine teçhizat bütçe kaleminin toplamı gruplara göre belirtilen üst limiti geçemez.
• Söz konusu kalemdeki hazır yazılım/program satın alımı gruplara göre belirtilen üst limiti geçemez.
• Destek programı kapsamında makine teçhizat ve sarf kaleminden satın alınacak materyaller yeni olmalı, ikinci el/eski olmamalıdır. Yerinde izlemede proje izleme ekibi tarafından ikinci el/eski makine teçhizat alındığı tespit edilmesi durumunda mevzuat kapsamında işlem yapılır.
• Proje kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları; Kamu Üniversiteleri ve TÜBİTAK Ar-Ge Birimlerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre, Kamu Üniversiteleri dışındaki diğer üniversiteler, özel sektör, sivil toplum ve meslek kuruluşlarında ise tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre yapar. Satın alımı yapacak kurum/kuruluşların tabi oldukları herhangi bir mevzuat bulunmuyor ise doğrudan temin yoluyla alım yapılır. Doğrudan temin usulünde piyasa fiyat araştırması yapılarak en az 3 farklı firmadan/kişiden teklif alınır, bu tekliflerden en uygun olanı seçilerek piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlenir ve alım gerçekleştirilir. Gelişme raporu ekinde piyasa fiyat araştırması tutanağı ve alınan teklifler ibraz edilir.
• İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi, sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması veya mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin belirli bir tüzel kişiden alınması durumunda doğrudan temin yapılabilir ve piyasa araştırması tutanağında bu husus belirtilir.
• Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluşlar Proje Ortağı Kurum/Kuruluştan Veya Proje Yürütücü/Ortağı Kurum Kuruluşun Yöneticisi/Sahibi/Ortağı Olduğu Kurum/Kuruluşlardan, Proje Ekibinde yer alan kişilerden veya bu kişilerin birinci derecede yakınlarının ortak /sahip olduğu firmalardan herhangi bir mal/hizmet satın alamaz.
• Proje Yürütücüsü/Ortağı olarak kamu kurumlarının bulunduğu projelerde kamu kurum ve Kuruluşların Proje Yürütücüsü/Proje Ortağı Kurum olduğuna bakılmaksızın bu kamu kurum/kuruluşlarından doğrudan temin yoluyla mal/hizmet satın alımı yapılabilir.
• Proje kapsamında alınan makine teçhizat fatura tarihinden itibaren 5 yıl süreyle satılamaz.

ölçüde desteklenir.

ölçüde desteklenir.

• Hizmet alımı bütçe kalemi toplamı için bir üst limit bulunmamakla birlikte yan tarafta verilen harcama kalemleri için gruplara göre belirtilen üst limiti geçemez.
• Yeni sera ve sera benzeri yapıların yapımı desteklenmemektedir. Ancak projenin yapılabilmesi için mevcut olan bu tip yapıların ihtiyacı olan sistem ve malzemeler (naylon, ısıtma, sulama, aydınlatma, havalandırma ve benzeri) desteklenmektedir. Proje kapsamında sera ve benzeri yapıların bakım onarım giderleri ile sarf kaleminden alınarak serada kullanılacak malzemelerin toplam tutarı 20.000 TL’yi geçmemelidir.
• Proje kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları; Kamu Üniversiteleri ve TÜBİTAK Ar-Ge Birimlerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre, Kamu Üniversiteleri dışındaki diğer üniversiteler, özel sektör, sivil toplum ve meslek kuruluşlarında ise tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre yapar. Satın alımı yapacak kurum/kuruluşların tabi oldukları herhangi bir mevzuat bulunmuyor ise doğrudan temin yoluyla alım yapılır. Doğrudan temin usulünde piyasa fiyat araştırması yapılarak en az 3 farklı firmadan/kişiden teklif alınır, bu tekliflerden en uygun olanı seçilerek piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlenir ve alım gerçekleştirilir. Gelişme raporu ekinde piyasa fiyat araştırması tutanağı ve alınan teklifler ibraz edilir.
• İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi, sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması veya mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin belirli bir tüzel kişiden alınması durumunda doğrudan temin yapılabilir ve piyasa araştırması tutanağında bu husus belirtilir.
• Proje Yürütücüsü Kurum/Kuruluşlar Proje Ortağı Kurum/Kuruluştan veya proje Yürütücü/Ortağı Kurum Kuruluşun Yöneticisi/Sahibi/Ortağı Olduğu Kurum/Kuruluşlardan, Proje Ekibinde yer alan kişilerden veya bu kişilerin birinci derecede yakınlarının ortak /sahip olduğu firmalardan herhangi bir mal/hizmet satın alamaz.
• Proje Yürütücüsü/Ortağı olarak kamu kurumlarının bulunduğu projelerde kamu kurum ve Kuruluşların Proje Yürütücüsü/Proje Ortağı Kurum olduğuna bakılmaksızın bu kamu kurum/kuruluşlarından doğrudan temin yoluyla mal/hizmet satın alımı yapılabilir.
• Analiz ve deneme hizmet alımlarında hizmet sağlayıcısı olarak öncelikle Bakanlık enstitü/laboratuvar müdürlükleri, devlete ait üniversiteler/laboratuvarlar sırası esas alınarak yapılır. Bu durumda piyasa fiyat araştırması yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.
• Analiz ve deneme ile ilgili hizmet alımlarının Bakanlık enstitü/laboratuvar müdürlükleri ve devlete ait üniversite/laboratuvarlar dışındaki yerlerden karşılanacağı durumlarda proje yürütücüsünün gerekçesini belirtmesi ve daire başkanlığınca bu gerekçenin uygun görülmesi gerekmektedir.
• Analizlerle ilgili öncelik sırasına uyulduğunda analiz ve deneme sonuçlarını olumsuz etkileyecek mesafe, zaman ve benzeri etkenlerin ortaya çıkacağı veya maliyetlerin yükseleceği durumlarda proje yürütücüsünün/kurumun yazılı olarak gerekçesini bildirmesi ve daire başkanlığınca da bu gerekçenin uygun görülmesi halinde söz konusu analiz öncelik sırasına uyulmayabilir.
• Kiralık araç ile yapılacak seyahatlerde araca ait kira bedeli hizmet alımı kaleminde gösterilmelidir.

(Projede kullanılması gerekli olan traktör, biçerdöver, mibzer, pulluk, ilaçlama makinası ve benzeri tarımsal alet ve ekipmanlar)

projede kullanılan cihaz, ekipman ve benzeri materyalin bakım onarım ücretleri

• Projenin yürütülmesi için gerekli olan ve projede kullanılıp tüketilecek olan materyaller yazılır.
• Sarf alımı bütçe kalemi toplamı için bir üst limit bulunmamakla birlikte ticari üretim yapılabilecek miktarlarda yazılan Sarf Malzeme harcama kalemleri desteklenmez.

• Proje kapsamında yurt içinde yapılacak görevlerde ulaşım, konaklama, gündelik ile Yurt içinde proje konusuyla ilgili toplantı, konferans, sempozyum ve benzeri organizasyonlara katılım (ulaşım, katılım bedeli, konaklama ve iaşe bedeli dahil) giderlerin toplamı Yurtiçi seyahat için ayrılan 50.000 TL’lik limit dâhilindedir. Araç kiralaması yapılması halinde buna ilişkin giderler seyahat kaleminde değil hizmet alımı kaleminde gösterilmelidir.
• Sadece proje ekibinde yer alan kişilerin yurt içi seyahatlerine ilişkin harcırah giderleri ödenir.
• KKTC yurt içi seyahate dâhil değildir.
• Harcırah gündeliği proje ekibinin görev mahalli içinde veya dışında proje kapsamında görevlendirilmeleri durumunda yapılan yurtiçi seyahat giderleri için ödenir.
• Proje çerçevesinde kamu üniversiteleri ve TÜBİTAK Ar-Ge Birimlerinde görevli kişiler hariç olmak üzere proje ekibinde yer alan; Kamu Üniversiteleri dışındaki diğer üniversiteler, özel sektör, sivil toplum ve meslek kuruluşlarında görevli ve proje ekibinde yer alan kişiler veya bu kuruluşların dışında olup proje ekibinde yer alan kişiler tarafından yapılacak seyahatlerde gündelik tutar olarak en fazla, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu Hükümleri Uyarınca Verilecek Gündelik ve Tazminat Tutarlarını gösterir H-Cetvelinde yer alan Ek göstergesi 5800 (dâhil) – 8000 (hariç) olan kadrolarda bulunanlara ödenen miktar esas alınır.
• Kamu üniversiteleri/TÜBİTAK Ar-Ge Birimlerinde görevli ve proje ekibinde yer alan kişiler için seyahat giderleri ve yapılan giderlerin karşılanması 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabidir.
• Günübirlik seyahatlerde gündelik tutarın 2/3’ü oranında ödeme yapılabilir.
• Konaklama bedeli fatura karşılığı olmak kaydıyla gündelik tutarın en fazla bir buçuk katına kadar ödenir.
• Proje ekibinde yer alan kişilerin seyahat giderlerinin ödenebilmesi için görev yaptıkları kurumlardan aldıkları görevlendirme belgesini ibraz etmeleri zorunludur. Görevlendirme belgesi ibraz edilmeyen seyahatlere ilişkin giderler ödenmez.
• Seyahatin otobüsle yapılması durumunda otobüs rayiç bedelleri üzerinden, uçakla yapılan seyahatlerde ekonomi sınıfı olmak kaydıyla uçak bileti, diğer ulaşım araçları ile yapılan seyahatlerde ise ulaşım giderine ilişkin belgeleri (bilet vb.) ibraz etmeleri şartıyla ödenir.
• Terminal veya havaalanından konaklama/görev yerine gidiş ve dönüşlerde birer defaya mahsus belgelendirmesi şartıyla taksi ücreti ödenebilir.
• Araç kiralamaları için, projenin seyahat bölümünde bildirilen toplam seyahat gün sayısı esas alınır. Bu süreyi aşan araç kiralamalarında aşan süreler için herhangi bir ödeme yapılmaz.
• Özel araç veya kiralık araç ile yapılan seyahatlerde görev tarihlerine uygun akaryakıt/LPG fatura/satış fişi belgeleri ibraz edilmek şartıyla ulaşım gideri olarak kilometre başına 50 kuruş üzerinden hesaplama yapılır. Akaryakıt/LPG fatura/satış fişi belgeleri ibraz edilmeyen veya görev tarihlerine uygun olmayan seyahatler yapılmamış olarak değerlendirilir. Bu seyahatler için araç kiralama bedeli, yolluk/gündelik giderleri ödenmez.
• Seyahat ve harcırahlara ilişkin yapılacak harcamalarda “Yurtiçi Geçici Görev Yolluğu Bildirimi” formları kullanılır ve bu form seyahati gerçekleştiren tarafından doldurulur. Kişinin bağlı olduğu kurum/kuruluşun yurt içi geçici görev yolluğu bildirimi formunu imzalamaya yetkili amiri tarafından onaylanır. Yurt içi geçici görev yolluğu bildirimi en az iki nüsha olarak ıslak imzalı düzenlenmeli ve bir adedi gelişme raporu ekinde gönderilmelidir.
• Seyahat harcamalarına ilişkin “Yurtiçi Geçici Görev Yolluğu Bildirimi” formları ekinde ulaşım giderine ilişkin harcama belgeleri (bilet, fatura, akaryakıt gideri için harcama pusulası, akaryakıt satış fişi ve benzeri) ve varsa konaklama için ödenen ücretlere ilişkin faturalar yer almalıdır.
• Proje ile ilgili yurt içinde gidilecek toplantı, konferans, kongre, sempozyum ve benzeri organizasyonlar için proje süresince 5.000 TL’yi aşmamak üzere katılım masrafları (katılım ücreti, ulaşım ve konaklama giderleri) fatura ve katılım belgesi ile belgelendirildiğinde ödenir.
• Projelerde görevlendirilen devlet memurlarının, proje ile ilgili harcırah ve seyahat masrafları proje bütçesinden karşılanabilecektir.

• Her türlü sermaye kullanım maliyeti, promosyon malzemesi, pazarlama ve ticari amaçlı reklam giderleri
• Proje hazırlama, başvuru ve sözleşme giderleri, gelişme ve sonuç raporları ile bunlara ait basım giderleri
• Tescil, patent ve sertifikasyon giderleri hariç, projenin sonuçlarının ticari uygulamaya dönüştürülmesi için yapılacak giderler
• Destek Programı bütçesinden desteklenecek harcamalarda belirtilenlerden, araştırma projesinin gerektirdiği kapasite/miktarlar hariç olmak üzere, ticari üretime yönelik büyük kapasitedeki/miktardaki alet, ekipman, hayvan (inek, koyun, keçi, manda, tavuk ve benzeri) ve sarf malzemesi (yem, tohum, ilaç, gübre ve benzeri) alımları
• Tarımsal alet ve ekipmanların (traktör, biçerdöver, mibzer, pulluk, ilaçlama makinası ve benzeri) satın alımı
• Isıtma, aydınlatma, haberleşme ve su giderleri
• İnşaat ve altyapı giderleri
• Personel giderleri (burs, maaş ve benzeri ücretler)
• Havale, sigorta, banka maliyetleri gibi mali hizmet maliyetleri
• Bina, arazi alımları ve kiralamaları
• Taşıt alımı
• Başka bir fon kaynağından finanse edilen kalemler
• Yurt dışı seyahat giderleri
• Çalıştay, fuar, tanıtım ve toplantı gibi organizasyonlara ilişkin giderler
• Danışmanlık ve eğitim ücretleri
• Bilgisayar, fotoğraf makinası, yazıcı, kamera, harici bellek, telefon, projeksiyon cihazı ve benzeri alımlar
• İşçilik ücretleri
• Proje ile ilgisi olmayan giderler